روابط عمومی دانشکده

افزایش شتاب حرکت قطار ارتودنسی به مقصد پیشگیری می تواند پیامد حائز اهمیتی  در سلامت دهان و دندان مردم کشورداشته باشد.

بنابر گفته صاحب نظران این حوزه، گسترش ارتودنسی با رویکرد پیشگیرانه، نقشی بسزا و تاثیرگذار در کاهش هزینه های درمانی ناشی از بیماری های مربوط به دهان و دندان و همچنین افزایش سلامت این حوزه دارد.

 با توجه به نیاز بخش قابل توجهی از افراد جامعه به درمان های ارتودنسی، شناسایی افراد نیازمند به این درمان در سنین کودکی و تغییر رویکرد این حوزه از درمان به پیشگیری ضروری به نظر می رسد.

دکترمحسن دالبند رئیس دانشکده که سابقه ای ازفعالیت درحوزه بهداشت درسالهای71تا74 داشته به این نکته اشاره داشت که امید می رود با افتتاح و راه اندازی این بخش ، امرپیشگیری دردندانپزشکی نیز رنگ وبوی بهتری به خود گیرد.

وی درمورد افزایش شتاب حرکت  قطار سلامت به مقصد پیشگیری اذعان داشت اگربخواهیم درزمینه سلامت دهان ودندان کاری اساسی انجام دهیم بهتراست درزمینه پیشگیری باشد تا درمان ودرحال حاضرفعالیت های بهداشتی و پیشگیرانه بسیار کمرنگ است . اگر به آمار و ارقام مراجعه کنید ملاحظه می کنید که با وجود تأسیس نزدیک به پنجاه دانشکده ی دندانپزشکی و تربیت بیش از سی هزار دندانپزشک، وضعیت سلامت دهان و دندان مردم نسبت به گذشته به تناسب گسترش این دانشکده ها تغییر نکرده و این نشان می دهد که تنها با تأسیس دانشکده های دندانپزشکی و تربیت بی حد و حساب پزشک و دندانپزشک نمیتوان وضعیت سلامت دهان و دندان مردم را ارتقاء داد وبیشتربرنامه های آموزشی وبودجه ای درجهت درمان است .از طرفی درمان ، چاه ویلی است که پر شدنی نیست و اگر کل بودجه کشور، صرف درمان مشکلات  دهان و دندان مردم شود باز هم کافی نخواهد بود و بودجه ی بیشتری می طلبد.

ایشان ادامه داد ، وقتی به کشورهایی که توانسته اند در حوزه  سلامت دهان و دندان مردم به جایگاه خوبی برسند نیک نظر کنیم ، می بینیم موفقیت شان ، مدیون تکیه بر امور بهداشت و پیشگیری است .

دکترحسن علی شفیعی عضو هیئت علمی دانشکده نیز، دررابطه با بحث پیشگیری درناهنجاریهای دندانی فکی با ذکراینکه طرح کشوری پیشگیری و غربالگری تنبلی چشم کودکان سه تا شش ساله  توسط سازمان بهزسیتی کشوردر حال انجام است و تاکنون  دهها  هزار مورد تنبلی چشم شناسایی شده و مبتلایان تحت درمان  قرار گرفته اند و چنانچه این غربالگری انجام نمی گردید  ، بسیاری از این کودکان  فرصت طلایی درمان در سنین پایین را از دست می دادند و در آینده دچار مشکلات جدی و حتی نابینایی می گردیدند .

ایشان اشاره کردند که مشابه با تنبلی چشم ، موارد متعددی در ارتودنسی وجود دارد که چنانکه در سنین پنج تا حداکثر یازده سالگی ، شناسایی و تحت درملن قرار نگیرند، در آینده نیاز به درمانهای سخت، پیچیده و پر هزینه ای خواهند داشت. ایشان برخی از مواردی را که دارای اهمیت بیشتری است را اینچنین توضیح داد:

- رشد کم  فک بالا که در صورت عدم درمان در سنین پنج تا حداکثر ده تا یازده سالگی، درمان آن نیاز به جراحی فک خواهد داشت که یک عمل جراحی بیمارستانی چند ساعته و با هزینه ی سنگین برای بیمارودولت خواهدبود .

- کراس بایت های قدامی و خلفی که در سنین پایین به سادگی و در مدت زمان کوتاه قابل درمان هستند اما در سنین بالاتر از شانزده در دختران و بالاتر ازهیجده در پسران ، درمان آن نیاز به ارتوسرجری دارد.

- گامی اسمایل یا لبخند لثه ای  که در سنین هشت تا یازده سالگی با ارتودنسی متحرک و فانکشنال معمولأ درمان میشود ولی در سنین بالاتر درمان آن نیاز به جراحی دارد .

- غربالگری دندانهای اضافی که با شناسایی به موقع آنها ،جلوی نهفتگی دندانهای اصلی ونامرتبی آنها و نیاز به درمانهای پیچیده برطرف میشود .

- معاینه ی زبان و رفع چسبندگی زبان به کف دهان که جلوی مال اکلوژن های بعدی را میگیرد.

- شناسایی کودکانی که اندازه ی دندانها و فک آنها متناسب نیست و اقدامات درمانی برای جلوگیری از پیچیده تر شدن اوضاع دندانها .

وی ادامه داد چنانچه برنامه ریزی مناسبی جهت غربالگری کودکان پنج تا یازده ساله صورت بگیرد و کودکانی که دارای مشکلات ارتودنسی هستند تحت درمان قرار بگیرند ،نیاز به درمانهای سخت و پیچیده در آنها به شدت کاهش می یابد .این موضوع وقتی اهمیت خود را نشان میدهد که بدانید بر اساس آمارها فقط بیست درصد مردم هیچگونه نیازی به درمانهای ارتودنسی ندارند. سایرین دارای مشکلاتی هستند و حدود پنجاه درصد کودکان، کم و بیش  نیار به درمانهای  ارتودنسی دارند. تجربه ی سالها ارتودنسی پیشگیری نشان میدهد حدود بیست درصد کودکان دارای مشکلات سختی هستند که در صورت عدم درمان در سالهای پنج تا یازده سالگی، سختی های بسیاری را باید در آینده متحمل شوند.  لذا شناسایی کودکانی که در صورت عدم درمان، در آینده دچار مشکلات عدیده ای میگردند بسیار مهم و ضروری است.

وی با اشاره به اینکه آموزش دانشجویان دندانپزشکی در زمینه ارتودنسی به دلایل متعدد به گونه ای نیست که پس ار شروع به کار، قادر به مدیریت و درمان مشکلات دندانی کودکان باشند و حتی در صورتی که پس از فارغ التحصیلی علاقمند به انجام درمانهای ارتودنسی باشند، تبحر کافی در پذیرش بیماران ارتودنسی را ندارند . به ناچار در زمینه ای کار میکنند که آموزش دیده اند و آن هم درمان ناهنجاریهای دندانی در سنین بالاتر از دوازده سال ، یعنی ارتودنسی ثابت و درمان محض !

همچنین  آموزش رزیدنت های ارتودنسی بر پایه ی درمان،  آنهم درمانهای ارتودنسی ثابت است و در هیچیک از دانشکده های دندانپزشکی به قدر لازم و کافی ، ارتودنسی پیشگیری به رزیدنتها آموزش داده نمی شود و آنان پس از فارغ التحصیلی ناگزیر به سمت ارتودنسی ثابت کشیده میشوند .

بنا بر آنچه گفته شد، در ارتودنسی نیر همچون بسیاری از رشته های پزشکی و دندانپزشکی، متأسفانه  درمان بر پیشگیری غلبه دارد. به عبارت دیگر قطار ارتودنسی در حال حاضر بر ریل درمان قرار داد. حتی بسیار مشاهده میشود که متخصصین ارتودنسی از پذیرش کودکانی که دارای مشکلات اورژانس ارتودنسی هستند خودداری میکنند و آنها را به سالهای پس از دوازده سالگی ارجاع می دهند. یعنی به زمانی که چاره ای جز انجام ارتودنسی ثابت و یا درمانهای سخت ارتوسرجری نیست .

وی درمقایسه بین درمانهای پیشگیرانه ودرمان بالای 12 سال گفت: البته صد در صد مشکلات ارتودنسی، در سنین کودکی قابل درمان نیست. بر اساس تجربیات شخصی و همچنین آمار و ارقام موجود، حدود هفتاد درصد از مشکلات ارتودنسی در سنین 5 تا دوازده سالگی با تدابیر ارتودنسی پیشگیری قابل درمان کامل است به گونه ای که پس از آن ، هیچگونه نیاری به درمانهای بعدی نخواهد بود. همچنین مشکلات بخش مهمی از سی درصد باقیمانده با تدابیر ارتودنسی پیشگیری به قدری کاهش خواهد یافت که درمان ارتودنسی ثابت بعدی آنها، بسیار ساده تر و کوتاهتر خواهد شد. البته هنور درصد کمی باقی می مانند که در سنین بالاتر از هیجده سالگی ، نیاز به درمان های سخت ارتوسرجری دارند و ارتودنسی متحرک و پیشگیری وحتی ارتودنسی ثابت به تنهایی، قادر به کاهش مشکلات آنها نخواهد بود.

دکترشفیعی با بیان این که این تغییر "ریل" یا تغییر "رویه" نیاز به برنامه ریزی های متعددی دارد افزود بخشی از این برنامه ها فرهنگی  و بخشی نیز آموزشی است .درحال حاضر مردم آشنایی چندانی با ارتودنسی پیشگیری ندارند . بد تر از آن اینکه گاهی والدین کودک احساس می کنند  فرزندشان دارای مشکلات ارتودنسی است اما وقتی به ارتودنتیست مراجعه می کنند ارتودنتیست از درمان فرزندشان استنکاف می کند و به آنها میگوید در سنین دوارده سالگی به بعد مراجعه نمایند! میدانید معنای این حرف چیست ؟ تصور کنید به شهردارشهری بگویند دوسال دیگر سیل عظیمی در شهر خواهد آمد ، و شهردار به جای چاره جویی و باز کردن مسیر عبور سیلاب، بگوید اشکالی ندارد! ..... پس ار آنکه شهر تخریب شد دوباره آن را می سازیم!

 ایشان درادامه، آموزش مردم دراین طرح را دارای اهمیت بسیاربالایی دانست وافزود مردم باید بدانند زمان طلایی برای اولین مراجعه چه وقت است ،همچنین اشاره کرد که آموزش دوره های رزیدنتی نیز باید اصلاح شود و از حالت درمان محور و آموزش ارتودنسی ثابت خارج شود و رزیدنت های ارتودنسی  بایستی آموزش جامعی در زمینه ی ارتودنسی پیشگیری ببینند . همچنین دوره های باز آموزی جهت متخصصین ارتودنسی و همچنین متخصصین کودکان ، آنها را با ارتودنسی پیشگیری آشنا کند . همچنین لازم است دوره های باز آموزی برای دندانپزشکان عمومی تدارک دیده شود تا قشر وسیع تری از دندانپزشکان با اطلاعات و آموزش کافی بتوانند به اجرای برنامه های ارتودنسی پیشگیری کمک کنند . البته در این برنامه، آموزش کلیه ی دندانپزشکان ضروری است زیرا دندانپزشکانی هم که درمانهای ارتودنسی  پیشگیری را انجام نمی دهند، اما میتوانند در ارجاع به موقع کودکان نقش مهمی ایفاء کنند .

وی بابیان اینکه باید فرهنگی قوی و فراگیر در این زمینه به وجود آید که هر مطب تخصصی ارتودنسی یا کودکان و یا حتی برخی از کلینیک ها و مطب های دندانپزشکی عمومی ، تبدیل به یک مرکز ارتودنسی پیشگیری شود، اشاره به این نکته نیزداشت که ارتودنسی متحرک و پیشگیری درمانی است بسیار ساده تر و کم هزینه تر .در حال حاضر هزینه ی یک دوره ارتودنسی پیشگیری که به طور معمول سه سال طول میکشد یک سوم تا یک چهارم ارتودنسی ثابت است و همانطور که گفته شد در بیش ار هفتاد درصد موارد با انجام ارتودنسی پیشگیری نیاز به ارتوسرجری و ارتودنسی ثابت به کلی برطرف میشود . اما آنچه مهم تر است این است که بدانیم ارتودنسی ثابت دارای معایب زیادی است و بعضاً صدمات جبران ناپذیری به دندانها میزند ومیتواند باعث تحلیل لثه ها ، تحلیل ریشه های دندانها و  پوسیدگی های متعدد  در بیمارتحت درمان شود .به خصوص در بیمارانیکه ارتودنسی ثابت با کشیدن چند دندان دایمی همراه است مشکلات دیگری نیز مثل ایجاد فاصله بین دندانها وبه هم خوردن ارتباط صحیح بین دندانها به وجود می آید .

ایشان ادامه داد ، به طور خلاصه با ارتودنسی پیشگیری رشد استخوانها و بافت نرم  و رویش دندانها به صورت کاملاً طبیعی و صحیح با کمترین عوارض  و هزینه هدایت میشود .اما در ارتودنسی ثابت دندانها با اعمال نیرو و با آسیب های متعدد ، منظم میشوند.